Barajlar, yüzyıllar boyunca sulama, su kaynağı, hidroelektrik enerji ve sel kontrolü gibi çeşitli amaçlarla su depolamada başlıca rol oynamıştır. Günümüzde, tarımsal sulama ve hidroelektrik enerji (hidroelektrik üretimi olarak da bilinir), barajların açık farkla en yaygın işlevleridir. Sika, en büyük ve teknik açıdan komplike baraj ve hidroelektrik santral tasarımları için yenilikçi çözümler sunar.
Bölgelere Göre Planlanan Hidro Kapasite²
Sistem Artı Teknik Bilgi
Barajlar, belirli zorluklar ve karmaşıklıklar gösteren yapılardır. Sika bünyesindeki uzmanlar bunları tespit eder ve hem yeni yapım hem de yenileme projeleri için gerekli tüm tasarım, inşaat ve hizmet içi performans gerekliliklerini emniyetli ve güvenli bir şekilde karşılamak için sorun çözme çözümleriyle ilgili öneriler sunar. Sika çözümleri, tüm hidrolik yapı tiplerinin genel performansına olumlu katkıda bulunmanın yanı sıra inşaat ve işletme maliyetlerini de potansiyel olarak azaltır.
Sika, aşağıda belirtilen alanlarda yaşam döngüleri boyunca barajlar ve hidroelektrik santraller için tek entegre, tam uyumlu çözüm kaynağınızdır:
Beton ve püskürtme beton katkı maddeleri
Su geçirmezlik
Beton muhafaza ve onarımı
Sızdırmazlık, yapıştırıcılık ve çelik muhafaza
Zemin kaplaması
Çatı kaplaması
Teknik destek ve yerinde hizmetler
1. Baraj Gövdesi
Barajlar, içten kütle beton inşaatından kaynaklanan termal gerilim, yüksek statik ve dinamik yükler, inşaat ve tesisattaki hidrostatik su basıncı ve bunların yanı sıra bazı bölgelerde ek sismik kuvvetlerden başlamak üzere çok çeşitli gerilimlere maruz kalabilirler. İnşaat malzemelerinin tüm bu kuvvetlere direnebilmede temel bir rolü bulunmaktadır. Geleneksel beton barajlar, toprak barajlara göre bariz şekilde daha güçlü ve stabil olmakla birlikte aynı zamanda çok daha yüksek maliyetlidir. Silindirle sıkıştırılmış beton (RCC) teknolojisinde, baraj yapımı için genellikle en uygun maliyetli inşaat malzemesi sağlayan “çökmez kıvamda” beton kullanır.
Başarılı Baraj İnşaatı İçin Gereklilikler
- Daha az geçirgenlik ve mükemmel performans sınıflandırmasıyla ileri derecede dayanıklı beton
- Serme işlemlerini tamamlamak için daha fazla işlenebilirlik ve daha fazla priz süresi (RCC için gereklidir)
- Yapıdaki her bir bağlantı türü için doğru tasarlanmış ve pratik sızdırmazlık çözümleri
- İleri derecede dayanıklı harçlama ürünleri
- CVC yapılarda korozyonu azaltmak için çelik koruma çözümleri
Geleneksel (CVC) ve Silindirle Sıkıştırılmış Beton (RCC) Barajlar için Sika Çözümleri
Priz süresini uzatmak ve betonun işlenebilirliğini artırmak için Sika® Plastiment® (RCC barajlar için önerilir) ve Sika Plastocrete® teknolojisi ile su indirgeme ve akışkanlaştırma.
Daha iyi mukavemet gelişimi ve kontrollü işlenebilirlik sağlamak için Sikament®
teknolojisi (CVC barajları için önerilir) ile yüksek oranda su indirgeme ve akışkanlaştırma.
Uç iklim koşullarına maruz kalan barajlar için donma ve donma-çözülme direncini artırmak için SikaControl® AER.
Dayanıklılığı önemli ölçüde artırmak amacıyla betonun kontrollü şekilde kürlenmesi için Sika® Antisol®.
Çelik takviyenin korozyonunu önlemek için Sika® FerroGard® korozyon önleyici.
Su geçirmez yapılarda hareket ve inşaat derzlerinin entegre sızdırmazlığı için Sika
Waterbar® esnek PVC su tutucuları. Sika Waterbar® ürünleri, farklı yapı tiplerine ve derz sızdırmazlık uygulamalarına uyacak şekilde çok çeşitli tip, şekil ve boyutlarda mevcuttur.
Toprak Barajlar İçin Sika Çözümleri
Priz süresini uzatmak ve betonun işlenebilirliğini artırmak için Sika® Plastiment® (CFRD barajlar için) ve Sika Plastocrete® teknolojisi ile su indirgeme ve akışkanlaştırma.
İyileştirilmiş reoloji ve pompalanabilirliğe sahip ileri derecede işlenebilirlik özellikli püskürtme beton için Sika® ViscoCrete® teknolojisi.
Temellerde ve temel çevrelerinde ve ayrıca sertleştirilmiş betonda boşlukların, deliklerin ve oyukların doldurulması ve drenaj borularının ve diğer geçme yerleri ve elemanların gömülmesi için SikaGrout® serisi.
2. Şev Stabilizasyonu
Çok sayıda püskürtme beton uygulamalarından birisi de eğim desteğidir. Eğimler genellikle kaya kütlesinin kendini destekleyebileceği şekilde tasarlanmış olmakla birlikte bunun için çoğunlukla ek destek gereklidir.
Püskürtme beton aynı zamanda saha profillerine ve gerekliliklerine adaptasyon kolaylığı, kayaya yapışma kapasitesi ve yüksek erken dayanım ve direnci nedeniyle şev stabilizasyonu için idealdir. Püskürtme beton püskürtme yoluyla uygulandığı için, her türlü malzeme çatlaklarını doldurmak ve her türlü gevşek malzemenin düşmesini önlemek için yüzeye karşı sıkıştırılır. Bu nedenle püskürtme beton, şevin yüzeyi üzerinde koruyucu bir kaplama sağlar ve ayrıca yüzeyin konsolide ve stabilize olmasına veya "sabitlenmesine" yardımcı olur.
Buna ek olarak, Sika FlexoDrain gibi drenaj sistemleri, ilerideki stabiliteyi sağlamak için önemli olan püskürtme beton ile şevin içine ve üzerine sabitlenebilir.
Şev Stabilizasyonu İçin Sika Çözümleri
Püskürtme beton uzmanlık ürünleri, sistemleri ve ekipman çözümleri için kullanılan ürünler: Sika® Sigunit®, Sika® ViscoCrete®, SikaTard®, SikaPump®, SikaTell®, SikaFiber®, SikaFume®, Sika® Aliva® ve Sika® Shot.
Esnek poliüretan ve akrilik reçine bazlı enjeksiyon sistemlerinin kullanıldığı Sika® enjeksiyon teknolojisi.
3. Dolusavak ve Sualma Yapıları
Sualma yapıları ve dolusavaklar, bir hidroelektrik santralinde ana barajın kendisi ile
birlikte gerekli olan bağlantılı ikincil yapılardan bazılarıdır. Bu yapılar genellikle rezervuardan su çekmek için kullanılan betonarme yapılardır. Sualma yapısının türü genellikle konumuna ve işlevine ve ayrıca, beton kuleler ve yapay setler gibi, santrali meydana getiren diğer bağlantılı hidrolik yapılara bağlıdır.
Dolusavak ve Sualma Yapıları İçin Sika Çözümleri
Sika, ilişkili betonarme yapıların inşası için geniş bir yelpazede beton katkı
maddeleri ve yardımcı betonlama ürünleri üretir. Bunlar arasında şu ürünler mevcuttur:
Akışkanlaştırıcılar, iyileştirilmiş işlenebilirlik, mukavemet ve dayanıklılık için geniş bir yelpazede süper akışkanlaştırıcılar, daha hızlı bir üretim süreci için priz ve sertleştirme hızlandırıcıları ve kalıpların yerinde kolayca sökülmesi için kalıp ayırıcı maddeler.
Sika Fiber® de bir başka çözümdür. Bu özel elyaflar, beton ve harcın performansını ve dayanıklılığını artırmak için beton karışımına eklenir. Bu ürünler, büzülme çatlağını, kırık oluşumunu ve çatlak genişliklerini azaltırken, özellikle enerji emilimini ve yangına dayanıklılığı artırabilirler.
Sika® Antisol® kürleme bileşikleri ayrıca yatay beton yüzeyleri aşırı buharlaşmaya
karşı korudukları ve özellikle yüzeyde tam kürlenmeyi destekledikleri için daha yüksek derecede dayanıklılık sağlamak için kullanılırlar.
Sika harçlama teknolojileri içerisinde çimentolu, epoksi ve poliüretan reçine bazlı
birleştiriciler yer almaktadır. Mühendislik harçları boşlukları tamamen doldurmak ve yükü doğrudan beton yapı içine aktarmak için tasarlanmıştır.
SikaGrout® ve Sikadur® yapı elemanları arasındaki hem dikey hem yatay derzleri doldurmak, ayrıca boşlukları ve tanelenen yüzeyleri kapatmak için ideal çözümlerdir.
Baraj yüzeyinin ve bununla ilişkili yapıların korunması kullanım ömrünü uzatır ve yüksek maliyetli hasar ve kesintileri veya yüksek maliyetli onarım gereksinimlerini önleyebilir. Koruyucu beton kaplama sistemleri ayrıca, ilgili tüm su ve hidroelektrik endüstrisi yönetmeliklerine ve çalışma koşullarına uyacak şekilde geliştirilen Sika ürünleri ve sistemleri ile estetik görünümü iyileştirmek ve korumak için de kullanılır.
Sikagard® ürün yelpazesi, nüfuz eden hidrofobik emprenyelerin yanı sıra beton yüzeyleri su nüfuzundan ve agresif atmosferik etkilerden koruduğu kanıtlanmış hem sert hem de esnek koruyucu kaplama sistemlerini içerir.
SikaCor® ve Sika® Permacor, tanklar ve basınçlı boruların iç astarları için kullanılmak ve ayrıca her türlü aşındırıcı ortamda dış etkilere maruz kalan çelik parçaları korumak üzere tasarlanmış yüksek performanslı çelik korozyon koruma ürünleri ve sistemleridir.
Öndökümlü beton üniteleri gibi elemanlar, aralarında yükü doğrudan aktarabilen rijit bir bağ sağlamak için yapısal olarak birbiriyle birleştirilmelidir. Sikadur® epoksi yapıştırıcılar, dilimsel köprüler ve su tutucu yapılar da dâhil olmak üzere, bu yolla beton elemanlarını güvenli bir şekilde su geçirmezlik sağlayarak çok etkili bir şekilde birbirine bağlamak için yaygın olarak kullanılmaktadır.
Sikadur® ürünleri ve sistemleri, diğer birçok beton birleştirme ve sızdırmazlık
uygulamasına ek olarak, diğer birçok malzemeye mükemmel yapışma özelliğine sahiptir. Ayrıca, birçok farklı alt katman üzerinde sert bir yapısal birleştirme için kullanılabilirler.
4. Yeraltı İşleri
Tüneller genellikle topografik koşulların basit açık kanal inşaatlarına engel olduğu baraj inşaat projelerinde gereklidir. Örneğin, su çevirme tünelleri, büyük
baraj projeleri için yaygın olarak gerekli ek yapılardır. Bir baraj inşa edileceği zaman, suyu fiili baraj şantiyesinin kendisinden uzağa çevirmek ve kendisinden pas geçmesi için çoğunlukla önceden tünel açılır.
100 yılı aşkın özel deneyimin, tünel açmada sürekli iyileştirmenin ve yeniliğin sonucu olarak, tüneller ve yeraltı inşaatı için geniş bir Sika ürün yelpazesi
mevcuttur. Bu devasa ürün yelpazesi, projeleriniz için en iyi ve en uygun maliyetli çözümleri sunmak için en son teknolojilerin tamamını içermektedir.
Yeraltı İşleri İçin Sika Çözümleri
Sika® ViscoCrete® Süper akışkanlaştırıcılar
Sika® ViscoFlow® Çöküntü tutucular
SikaRapid® Hızlandırıcılar
Sika® Stabilizer Viskozite kontrol maddeleri
SikaPump® Pompalama yardımcı malzemeleri
SikaPump® Start-1 Kayganlaştırıcı
SikaFume® Silika tozu
SikaFiber® Mikro ve makro sentetik ve çelik lifler
SikaCare Ekipman koruyucu
Sika® ViscoCrete® Süper akışkanlaştırıcılar
SikaTard® Püskürtme beton priz geciktiriciler
SikaPump® Pompalama maddeleri
FlexoDrain Su tahliye sistemi
Sigunit® Hızlandırıcılar
SikaFiber® Mikro ve makro sentetik ve çelik lifler
Sika® Aliva® Püskürtme beton makineleri
Sika® Shot Hazır karışık püskürtme beton
Sikaplan® WT TPO bazlı levha su geçirmezlik membran sistemleri
Sikaplan® WP PVC bazlı membranlar
Sika® WT/WP/Dilatec Su geçirmezlik bağlantıları ve bağlantı uçları için hazır, yapıştırılmış bantlar
Sika® Waterbars Derz su geçirmezlik sistemleri
SikaSwell® P Derz su geçirmezliği için hidrofilik şişen profil
SikaFuko® Derz su geçirmezliği ve yardımcı/yedek su geçirmezlik için enjeksiyon hortumları
Sika® Injection Enjeksiyon ile sonradan uygulanan su geçirmezlik için enjeksiyon reçineleri
SikaFix® Su ile temaslı veya temassız olarak genişleyen ve çoğunlukla çift bileşenli bir pompa kullanılarak enjekte edilen SikaFix® Hızlı reaksiyon gösteren enjeksiyon ürünleri. SikaFix® serisi, yüksek miktarda su akışı ve hidrostatik basınç koşullarında suyu anında durdurmak için tasarlanmıştır.
Sika® Foam TBM TBM toprak koşullandırıcıları ve polimerler için TBM ürün yelpazesi
Sika® Stabilizers Stabilize edici özel ana tahrik ve kuyruk sızdırmazlık ürünleri
Sika® Set Geri dolgu derzlerinin priz kontrolü için Priz Hızlandırıcıları
Sika® Retarder Geri dolgu harçlarını geciktirme ve stabilize etme için Sika® Geciktirici
SikaGrout® Yüksek performanslı, çimentolu harçlama sistemleri ürün yelpazesi
Sikadur® Epoksi harçlama sistemleri ürün yelpazesi
Icosit® KC Range Titreşim ve gürültü iletimini azaltmak için rayların ve ağır makinelerin sabitlenmesi için özel olarak tasarlanmış Icosit® KC Serisi çift bileşenli, poliüretan reçine harçları
SikaBond® R&B-100 Hızlı ve dayanıklı taşıyıcı bant onarımları için yüksek performanslı, çift bileşenli elastomer
SikaBond® R&B-200 Kauçuk malzemelerin yapıştırılması için kısa çalışma süreli yapısal yapıştırıcı
SikaBond® R&B-210 Kauçuk malzemelerin yapıştırılması için uzun çalışma süreli yapısal yapıştırıcı
5. Elektrik Santrali
Ana güç santrali türbinleri, jeneratörleri ve gerekli yardımcı ekipmanı barındırır ve yapının boyutu, baraj tasarımına ve kurulu jeneratör ünitelerinin türlerine, boyutlarına ve sayısına bağlıdır. Bina genellikle üç ayrı alana sahip büyük bir betonarme yapıdır: Ana güç merkezi veya jeneratör odası, trafo tankı ve tank boşaltma için kurma bölmesi, ayrıca genellikle ana kontrol odası, ofisler ve diğer yardımcı ekipman alanlarını içeren servis alanı.
Elektrik Santralleri İçin Sika Çözümleri
Elektrik santral binası yapıları normalde betonarme olarak inşa edilir. Sika,
betonun proje gereksinimlerini ve çeşitli standartları karşılayabilmesini sağlamak amacıyla en geniş beton katkı ve katkı maddeleri ürün yelpazesini sunmaktadır.
Tipik katkı maddeleri arasında Sika® ViscoCrete®, SikaControl®, SikaRapid® ve daha fazlası yer almaktadır.
Tipik uygulamaları, su indirgeyici katkı maddeleri, priz kontrol katkı maddeleri, işlenebilirliği artıran katkı maddeleri, dayanıklılık katkı maddeleri ve beton kalitesini iyileştirmek için gerekli malzemelerdir.
Elektrik santralinde bulunan zeminler, bakım çalışmaları veya forklift trafiği ve bazen zeminlerde yağ bulunması nedeniyle mekanik olarak dayanıklı olmalıdır. Bu tür maruziyet koşullarında zemin muhafazası için özel olarak epoksi zemin kaplamaları kullanılabilir. Güçlü derecede titreşim bulunan zemin alanları için poliüretan zemin kaplama daha uygundur. Sika, dayanıklı pürüzsüz zemin kaplama teknolojilerinde dünya çapında bir teknoloji ve pazar lideridir.
Yukarıda belirtilen gereksinimler için tipik sistemler Sikafloor® MultiDur veya Sikafloor® MultiFlex'tir.
Sika, en yeni standartlara kadar çok çeşitli uygulamaları ve teknolojileri kapsayan çatı kaplama sistemi çözümleri sunmaktadır. 50 yılı aşkın bir geçmişe sahip çatı kaplama çözümlerimiz, dayanıklılıkları ve üstün nitelikleri ile ünlüdür.
Tipik olarak kullanılan sistemler, Sarnafil® ve Sikaplan® tek kat membran sistemleri ve SikaBit® bitümlü membran sistemleridir.
6. Basınçlı Borular ve Baraj Kapakları
Baraj basınçlı boruları, basınçlı suyu santral türbinlerine kontrol eden ve ileten
büyük borulardır. Bunlar, temel olarak alanın topografyasına ve jeolojisine bağlı olarak, zemin seviyesinde veya yeraltında gömülü bir boru olarak çalışacak şekilde tasarlanabilir ve konumlandırılabilir. Yaygın olarak tasarlanan ve kullanılan iki farklı yerleşim planı bulunmaktadır. Bunlar her bir üretim birimi için ayrı bir basınçlı boru veya elektrik santraline yakın her bir üretim ünitesine eklemeli daha büyük bir basınçlı boruya sahiptir. Basınçlı boruların gövdeleri genellikle çelikten yapılır. Ancak plastik ve beton bölümler de kullanılabilir. Alınabilecek katı malzemelerin türbinlerin elektromekanik üretim ekipmanına girmesini ve bunlara zarar vermesini önlemek için güçlü kapaklar ve mekanik filtreler gereklidir.
Basınçlı Borular ve Baraj Kapakları İçin Sika Çözümleri
Sika® Poxitar® F
Çelik ve beton yüzeyler için dünya çapında basınçlı boru iç kaplamaları ve hidrolik kapaklar için yaygın olarak kullanılan ileri derecede mekanik ve kimyasal dirence sahip bir koruyucu kaplama sistemidir. Bu reaksiyon sertleştirici malzemeler, bir epoksi-antrasen yağ birleşimine dayanır ve uygulamadan hemen sonra suya maruz kalabilir. Bu da, mekanik hasar onarımları ve minimum durma süresiyle basınçlı boru bakımı için ideal nitelikte olmalarını sağlar.
Sikagard®
Basınçlı borularda dâhili ve harici olarak, baraj santrali içinde ve çevresinde ve yardımcı yapılar üzerinde birçok farklı koruyucu kaplama uygulaması için yaygın olarak kullanılan çift bileşenli epoksi reçine kaplama sistemi içeren geniş bir ürün yelpazesidir. Çözücü içermeyen, kesin olarak kanıtlanmış bu malzemeler dayanıklı bir koruyucu kaplama sağlar ve mekanik aşınma ve kimyasal maruziyete karşı genel koruma sağlamak için bitişik beton yüzeylerde ve bunun yanı sıra su nüfuzuna karşı geçirimsiz bir bariyer sağlamak için de kullanılabilir.
Sika, su altında dahi dinamik yük, ağır darbe ve titreşime karşı yüksek dirençli ağır makine, ekipman ve taban plakası harçlamaya yönelik olarak şu ürünleri sunar:
SikaGrout® Yüksek performanslı, çimentolu harçlama sistemleri ürün yelpazesi
Sikadur® Epoksi harçlama sistemleri ürün yelpazesi
7. Baraj Onarımı
Baraj güvenliğinin sağlanması, insanların can ve mallarını korumaya ve toplumsal gelişiminin desteklenmesine olanak sağlar. Bununla birlikte, mevcut barajlar sel ve deprem gibi ciddi tehlikelere karşı savunmasız olabilir ve barajlardaki en küçük kusurlar dahi kullanım koşulları ve çevresel koşullar nedeniyle önemli zararlara yol açabilir. Beton çatlaması en sık karşılaşılan arızadır. Diğer önemli sorun alanları, özellikle dolusavaklarda meydana gelen sızıntı, dökülme ve aşınmadır.
Günümüzde, mevcut barajların birçoğunun normal 50 yıllık hizmet ömürlerinin ötesinde çalışmasından ve çalışabilir durumda kalmaları gerektiğinden dolayı, bu yapıların onarımı ve iyileştirilmesi ile ilgili çözümlere büyük ihtiyaç duyulmaktadır.
Barajlarda Meydana Gelen Tipik Sorunlar
- Baraj gövdesinde çatlaklar
- Giriş kapağında sızıntı
- Çıkış borusunda sızıntı
- Kontrol galerisinde sızıntı
- Dolusavaklarda aşınma
- Çevreleyici duvarlarda oyuk
- Enerji kırıcı bloklarda hasar
- Dolusavaklarda ve dinlendirme havuzunda aşınma ve darbeye bağlı hasar
Barajların Onarımı İçin Sika Çözümleri
Sikadur®-52, Sikadur®-451, Sikadur®-53
Kuru veya nemli ince çatlaklar (0,2 mm) için epoksi düşük viskoziteli çatlak enjeksiyon malzemeleri; Basınçsız su dolu çatlaklar (>0,5 mm) için epoksi su boşaltma harcı.
Sika MonoTop®, SikaTop®
Beton yapıların onarımı için çimentolu polimer modifiyeli harçlar ürün yelpazesi
Sika MonoTop®-3400 Abraroc
Dolusavakların, dinlendirme havuzlarının, su kanallarının vs. onarımı için yaş aşınmaya dayanıklı harç olarak geliştirilmiştir.
Sikagard®, Sika® FerroGard®
Beton yapıları zararlı elemanların girişine karşı korumak için hidrofobik emprenye, rijit ve esnek koruyucu kaplamalardan oluşan ürün yelpazesi; gömülü takviye çeliğinin korozyonunu önlemek/azaltmak için yüzeye uygulanan korozyon önleyiciler ve galvanik anotlardan oluşan ürün yelpazesi.
Sika AnchorFix®-3001
Avrupa ve Amerikan standartlarına göre kablo tavalarının veya diğer tesisatların, drenaj borularının, kontrol erişim ekipmanlarının vs. montajı gibi amaçlarla yapılara her türlü bağlantı ve ekipmanı sabitlemek için özel yapısal yapıştırıcılar.
Ayrıca Bunlarla da İlgilenebilirsiniz
1Kaynak: WRD (Dünya Barajlar Sicili ICOLD, Uluslararası Büyük Barajlar Komisyonu)
2Kaynak: ICOLD tarafından yayınlanan "2018 Dünya Atlası ve Endüstri Rehberi"
3Kaynak: IHA (Uluslararası Hidroelektrik Kurumu) tarafından yapılan "2018 Hidroelektrik Durum Raporu"
4Kaynak: IEA (Uluslararası Enerji Ajansı)